COVID-19 bóluefni
ESB ber ábyrgð á því að örugg og skilvirk bóluefni gegn COVID-19 berist almenningi innan ESB/EES. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins heimilaði fyrsta COVID-19 bóluefnið 21. desember 2020, eftir mat Lyfjastofnunar Evrópu (e. European Medicines Agency - EMA) og samráð við aðildarríki ESB.
Hvernig COVID-19 bóluefni virkar
COVID-19 bóluefni koma í veg fyrir COVID-19 með því að virkja ónæmisviðbrögð.
Flest COVID-19 bóluefni virkja þessi ónæmisviðbrögð gegn örlitlu broti af SARS-CoV-2. SARS-CoV-2 er veiran sem veldur COVID-19 sjúkdómnum.
Ef einstaklingur sem hefur fengið COVID-19 bóluefni smitast af vírusnum síðar meir þekkir ónæmiskerfið veiruna.
Vegna þess að það er þegar tilbúið til að ráðast á veiruna þá mun ónæmiskerfi þessa einstaklings vernda hann gegn COVID-19 sjúkdóminum.
Sjá meiri upplýsingar á Hvenig virkar bóluefni.
Þróun og samþykki COVID-19 bóluefna
COVID-19 bóluefni eru þróuð samkvæmt sömu lagalegu skilyrðunum um gæði, öryggi og verkun eins og öll önnur bóluefni.
Eins og með öll bóluefni þá eru áhrif COVID-19 bóluefna prófuð fyrst á rannsóknarstofunni, þar með talið í dýrum og síðan í mönnum sem eru sjálfboðaliðar.
Lyfjastofnun Evrópu (EMA) leggur mat á COVID-19 bóluefni með því að nota sömu háu gæðakröfurnar og fyrir öll önnur bóluefni áður en hægt er að setja þau í notkun. Lesið meira um Samþykki bóluefna í Evrópusambandinu.
Það sem er frábrugðið við COVID-19 bóluefni er að þróun og samþykki gerast miklu hraðari vegna neyðarástandsins sem skapast hefur varðandi lýðheilsu af völdum veirunnar.
EMA metur hágæða umsóknir frá fyrirtækjum sem þróa COVID-19 bóluefni á stysta mögulega tíma, meðan tryggt er að ákvarðanir stofnunarinnar byggist áfram á traustum grunni. Stofnunin gerir þetta með því að:
- veita þróunaraðilum COVID-19 bóluefna leiðbeiningar til hjálpar við undirbúning umsóknar um samþykki;
- að nota skjótar endurskoðunaraðferðir;
- leggja mat á lykilupplýsingar varðandi COVID-19 bóluefni um leið og þær eru fáanlegar.
Eftirlit með öryggi og virkni COVID-19 bóluefnis
ESB hefur stöðugt eftirlit með öryggi og virkni COVID-19 bóluefna.
EMA fylgist með aukaverkunum þessara bóluefna, eins og stofnunin gerir hjá öllum bóluefnum.
Samhliða þessu fylgist Sóttvarnarstofnun Evrópu (e. European Centre for Disease Prevention and Control - ECDC) náið með virkni COVID-19 bóluefnanna.
Þetta gerir ESB kleift að greina og meta strax nýjar upplýsingar sem koma fram um ávinning og öryggi COVID-19 bóluefna. Þetta mun tryggja að möguleg áhætta sé uppgötvuð og henni stjórnað eins fljótt og auðið er: sjá Eftirlit með öryggi bóluefnis og tilkynningar um aukaverkanir.
Bóluefni leyfð til notkunar í Evrópusambandinu
Comirnaty (BioNTech/Pfizer)
Comirnaty inniheldur sameind sem kallast RNA boðberi (mRNA) með leiðbeiningum um að framleiða prótein úr SARS-CoV-2, veirunni sem veldur COVID-19. Comirnaty er einnig fáanlegt sem tvö aðlöguð bóluefni.
Jcovden (Janssen-Cilag)
Jcovden samanstendur af annarri veiru (úr adenovírus fjölskyldunni) sem hefur verið breytt til að innihalda genið til að búa til prótein sem finnst á SARS-CoV-2.
Nuvaxovid (Novavax)
Nuvaxovid inniheldur útgáfu af próteini sem finnst á yfirborði SARS-CoV-2 (gaddapróteinsins), sem hefur verið framleitt á rannsóknarstofu.
Spikevax (Moderna)
Spikevax inniheldur sameind sem kallast boðberi RNA (mRNA) með leiðbeiningum um að framleiða prótein úr SARS-CoV-2, veirunni sem veldur COVID-19. Spikevax inniheldur ekki vírusinn sjálfan og getur ekki valdið COVID-19. Spikevax er einnig fáanlegt sem tvö aðlöguð bóluefni.
Valneva (Valneva)
Valneva inniheldur heilar agnir af upprunalega SARS-CoV-2 stofninum (veiran sem veldur COVID-19) sem hafa verið óvirkjaðar (drepnar) og geta ekki valdið sjúkdómnum.
Vaxzevria (AstraZeneca)
COVID-19 Vaxzevria bóluefnið samanstendur af annarri vírus (af adenovirus fjölskyldunni) sem hefur verið breytt til að innihalda genið til að búa til prótein úr SARS-CoV-2.
VidPrevtyn Beta (Sanofi Pasteur)
VidPrevtyn Beta contains a version of a protein found on the surface of SARS-CoV-2 (the spike protein of the virus that causes COVID-19), which has been produced in the laboratory.
Tengt efni
Gögn
Infographic: How protein-based vaccines work against COVID-19
This infographic explains how protein-based vaccines work against COVID-19.
Gögn
Upplýsingamynd - Veiruferjubóluefni gegn COVID-19: hvernig þau virka
Þessi upplýsingamynd veitir upplýsingar um hvernig veiruferjubóluefni virka.
Gögn
Upplýsingamynd: Hvernig mRNA bóluefni verndar þig gegn COVID-19
Þessi upplýsingamynd veitir upplýsingar um hvernig mRNA bóluefni virka.
Gögn
Upplýsingamynd - COVID-19: Samræming ESB fyrir örugga og árangursríka bólusetningu (EN)
Hvernig er fylgst með COVID-19 bóluefnum til samþykktar?