RSV
Wat is RSV?
Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veelvoorkomend luchtwegvirus dat milde symptomen veroorzaakt die op een verkoudheid lijken. Mensen die met dit virus worden besmet, herstellen doorgaans na ongeveer een week zonder dat ze medische behandeling nodig hebben. Bij zuigelingen jonger dan 6 maanden, mensen ouder dan 65 jaar en personen met een verzwakt immuunsysteem kan RSV echter leiden tot een ernstig ziektebeloop en overlijden.
In de EU, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk belanden elk jaar ongeveer 213 000 kinderen jonger dan 5 jaar door RSV in het ziekenhuis, waarvan er sommige intensieve zorg nodig hebben. Hetzelfde geldt voor ruwweg 158 000 volwassenen. Elk jaar loopt één op de twintig ouderen in Europa RSV op.
Wat zijn de symptomen van RSV?
RSV treft verschillende leeftijdsgroepen op een andere wijze, maar de meest voorkomende symptomen van de aandoening zijn:
- hoesten,
- niezen,
- koorts,
- loopneus,
- piepende ademhaling.
Zuigelingen die met RSV besmet raken, kunnen diverse symptomen krijgen, zoals:
- prikkelbaarheid,
- verminderde eetlust,
- veranderingen in hun ademhalingspatroon,
- apneu (tijdelijk stokken van de ademhaling, met name tijdens de slaap).
Bij kinderen die jonger zijn dan 5 jaar kan RSV ook de volgende symptomen veroorzaken:
- snelle ademhaling,
- moeite met slikken,
- sepsis.
Volwassenen met RSV kunnen ook last hebben van keelpijn, hoofdpijn, verstopping en vermoeidheid.
Wat zijn mogelijke complicaties van RSV?
Hoewel de meeste gevallen mild zijn, kan RSV bestaande medische aandoeningen verergeren en ernstige, mogelijk levensbedreigende complicaties veroorzaken. Complicaties van een ernstige RSV-infectie kunnen de vorm aannemen van bronchiolitis, een ontsteking van de kleine luchtwegen in de longen, en longontsteking, een infectie van de longen.
Bij zuigelingen en jonge kinderen vormen ademhalingsmoeilijkheden een teken van ernstige RSV-infectie waarbij dringend medische hulp is vereist. Een korte, oppervlakkige ademhaling, opengesperde neusgaten bij het inademen, een luidruchtige ademhaling, pauzes in de ademhaling en holtevorming in de borstkas wijzen erop dat er dringend medische hulp moet worden toegediend. Daarnaast moeten ouders de lippen, mond of vingernagels van het kind goed controleren op blauwe of grijze verkleuring; dit wijst er namelijk op dat het zuurstofgehalte in het bloed kritiek laag is.
Zuigelingen kunnen daarnaast sepsis ontwikkelen. Dat is een infectie van de bloedstroom die verschillende symptomen kan veroorzaken, bijvoorbeeld een daling van de bloeddruk, verhoging van de hartslag en koorts. Oudere patiënten met RSV kunnen last krijgen van complicaties zoals verergering van chronische obstructieve longziekte en hartziekte.
Hoe verspreidt RSV zich?
RSV wordt doorgegeven van persoon op persoon via deeltjes en druppeltjes die in de lucht vrijkomen wanneer een besmette persoon ademt, spreekt, hoest of niest.
Ook nauw contact kan tot besmetting leiden, bijvoorbeeld wanneer ouders hun kind een kus geven.
RSV kan zich daarnaast verspreiden wanneer iemand een oppervlak aanraakt waarop zich besmette ademhalingsdruppeltjes bevinden. Die personen kunnen dan het virus via hun handen oppikken en besmet raken wanneer zij hun neus, mond of ogen aanraken. Dat gebeurt vaak bij zuigelingen en jonge kinderen die besmette oppervlakken en besmet speelgoed aanraken of in hun mond stoppen.
De symptomen treden meestal twee tot acht dagen na de besmetting op.
Wie loopt risico op RSV?
RSV kan personen van elke leeftijd treffen en bijna alle kinderen raken al weleens besmet met het virus voordat ze twee jaar oud zijn.
Besmetting is vooral gevaarlijk voor te vroeg geboren zuigelingen, baby’s jonger dan 6 maanden, mensen ouder dan 65 jaar en personen met een verzwakt immuunsysteem of reeds bestaande aandoeningen zoals diabetes, hartziekte en longziekte.
Hoe kan RSV worden voorkomen?
De Europese Unie heeft in 2023 het eerste RSV-vaccin goedgekeurd dat geschikt is voor de bescherming van zuigelingen tot de leeftijd van 6 maanden, evenals twee vaccins voor oudere volwassenen. Als een moeder wordt gevaccineerd tijdens de zwangerschap, maakt ze in reactie op het vaccin antistoffen aan. Deze antistoffen geeft ze via de placenta door aan de foetus, waardoor het kind tot zes maanden na de geboorte wordt beschermd.
De algemene preventiemaatregelen zijn dezelfde als voor de meeste andere luchtwegvirussen. Door regelmatig de handen te wassen en te ontsmetten, de neus en mond te bedekken bij het niezen en contact met zieke personen te vermijden, kan de verspreiding van RSV worden beperkt en kunnen kwetsbare mensen worden beschermd.
Hoe wordt RSV behandeld?
Personen met een milde vorm van RSV hoeven meestal niet worden behandeld en herstellen na een paar dagen vanzelf. Zuigelingen jonger dan 6 maanden moeten mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen zodat hun ademhaling en hun zuurstofgehalte kunnen worden gecontroleerd.
In ernstige gevallen kan de behandeling in het ziekenhuis ondersteunende zorg, ademhalingsondersteuning en antivirale medicatie omvatten, naast specifieke behandelingen voor eventuele complicaties.
In sommige gevallen kunnen kinderen jonger dan 2 jaar van hun arts medicijnen krijgen, waaronder antivirale behandelingen, om het risico op een ernstig ziektebeloop bij besmetting te verkleinen.