Jak działają szczepionki?

Szczepionki działają poprzez stymulowanie reakcji układu odpornościowego na wirus lub bakterię. W ten sposób powstaje „pamięć” w układzie odpornościowym. Ta pamięć odpornościowa umożliwia organizmowi „zapamiętać” określonego wirusa lub bakterię, tak aby mógł on chronić się przed tym wirusem lub bakterią i zapobiegać wywoływanej przez nie chorobie.

Większość szczepionek zawiera osłabioną lub inaktywowaną (zabitą) formę wirusa lub bakterii lub niewielką część wirusa lub bakterii, które nie mogą powodować choroby. Ta część zwana jest antygenem.

Po podaniu szczepionki układ odpornościowy człowieka rozpoznaje te antygeny jako obce cząstki. W ten sposób aktywowane są komórki odpornościowe tak, by zabijały wirusa lub bakterię wywołującą chorobę i wytwarzały przeciwciała przeciwko nim.

Aktywowane są równieżkomórki odpornościowe zwane limfocytami T i limfocytami B, we krwi, w szpiku kostnym i całym organizmie.

Jeśli w przyszłości dana osoba zetknie się z prawdziwymi, mogącymi zakażać wirusami lub bakteriami, układ odpornościowy będzie je „pamiętać”.

Wówczas będzie mógł wytworzyć odpowiednie przeciwciała i szybko uaktywni właściwe komórki odpornościowe do zabicia wirusa lub bakterii, chroniąc w ten sposób tę osobę przed chorobą. Zapewnia to ochronę przed chorobą.

Różne szczepionki zapewniają różne poziomy ochrony. Czas trwania ochrony zależy również od choroby, przed którą chroni. Niektóre szczepionki mogą chronić przed chorobą jedynie przez krótki okres i mogą wymagać dawek przypominających; w przypadku innych chorób odporność może trwać całe życie.

Szczepienia chronią nie tylko osoby, które otrzymały szczepionkę. Zmniejszając ryzyko narażenia na zakażenie, pośrednio chronią również osoby niezaszczepione w danej społeczności, takie jak dzieci, które są zbyt młode, aby zostały zaszczepione lub osoby z osłabionym układem odpornościowym.

Ta odporność wspólnotowa (zwana również odpornością populacyjną) wymaga, aby wystarczająca liczba osób na danym obszarze została/była zaszczepiona.

Natomiast osoby, które uodporniają się na daną chorobę, mogą:

• narażać inne osoby na chorobę
• narażać się na poważne powikłania związane z chorobą.