Inflúensa

Staðreyndablað

Hvað er inflúensa?

Inflúensa (flensa) er smitandi öndunarfærasjúkdómur sem orsakast af sýkingu með inflúensuveiru. Í Evrópu kemur inflúensa fram í reglulegum árlegum faröldrum að vetri til.

Áætlað er að allt að 50 milljónir manna smitist af árstíðabundnum inflúensuveirum innan Evrópusambandsins (ESB)/Evrópska efnahagssvæðisins (EES) á hverju ári.

Dýr geta líka smitast af inflúensu (til dæmis fugla- og svínainflúensu) og í sumum tilfellum geta þau þá smitað menn.

Auk árstíðabundinna faraldra geta nýjar inflúensuveirur stundum komið fram og valdið heimsfaraldri. Inflúensufaraldur er hröð útbreiðsla nýrrar inflúensu um allan heim.

Symptoms of influenza

Hver eru einkenni inflúensu?

Ekki allir sem smitast af inflúensuveiru verða veikir. Algeng einkenni þeirra sem veikjast eru:

  • Hiti eða slappleiki;
  • höfuðverkur;
  • vöðvaverkir;
  • almenn vanlíðan;
  • nefrennsli;
  • hálsbólga;
  • hósti.

Alvarleiki sjúkdómsins er mjög breytilegur, frá engum einkennum yfir í alvarlega veikindi. Í einföldum tilvikum leysast einkennin af sjálfu sér innan við viku frá byrjun.

Father and child

Hverjir eru fylgikvillar inflúensu?

Fylgikvillar inflúensu eru meðal annars lungnabólga og heilabólga (bólga í heila).

Alvarleg veikindi og fylgikvillar eru algengari hjá mjög ungum ungbörnum, veikburða öldruðum og ákveðnum læknisfræðilegum áhættuhópum. Engu að síður hefur um það bil helmingur barna og fullorðinna á vinnualdri sem þarfnast gjörgæslu engin fyrirliggjandi læknisfræðileg skilyrði.

Hvernig smitast inflúensa?

Inflúensa dreifist auðveldlega frá manni til manns, aðallega með beinni snertingu við smitaðan sjúkling, svo sem dropi af vökva sem losnar þegar þeir hósta eða anda frá sér. Það dreifist einnig með seyti á höndum, vefjum og flötum sem fólk snertir.

Hverjir eiga í áhættu að fá inflúensu?

Um það bil 20% landsmanna smitast af inflúensu á hverju ári og einn af hverjum fjórum smituðum mun finna fyrir einkennum.

Börn smitast aðeins oftar en fullorðnir, vegna vanþróaðs ónæmiskerfis. Einnig eru börn líklegri til að smitast vegna lélegra hreinlætisvenja.

Áhættuhópar eru:

  • Aldraðir
  • fólk á öllum aldri með langvarandi sjúkdóma (svo sem hjartasjúkdóma, þá sem eru með lungna- og öndunarfæravandamál og fólk sem þjáist af sykursýki eða ónæmiskerfisvandamálum),
  • barnshafandi konur, og
  • börn yngri en fimm ára.

Þetta fólk er líklegra til að þjást af alvarlegum veikindum en þeir sem eru að öðru leyti heilbrigðir.

process of vaccination illustration

Hvernig er hægt að koma í veg fyrir inflúensu?

Bólusetning er áhrifaríkasta leiðin til að koma í veg fyrir inflúensu. Aðildarríki ESB mæla með árstíðabundinni inflúensubólusetningu fyrir áhættuhópa, svo sem eldri fullorðna, á aldrinum á bilinu ≥50 til ≥65 ára, allt eftir löndum, og einstaklinga með langvinna sjúkdóma.

Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) og ESB (1) mæla einnig með löndum þar sem bæta þarf bólusetningarvernd fyrir heilbrigðisstarfsmenn. Flest aðildarríki ESB fylgja ráðleggingum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar um að bólusetja barnshafandi konur og sum fylgja ráðleggingum um bólusetningu heilbrigðra barna á aldrinum 6 mánaða - 5 ára.

Nauðsynlegt er að uppfæra árstíðabundin inflúensubóluefni þar sem inflúensuveirur þróast stöðugt.

Hvernig er inflúensa meðhöndluð?

Í flestum tilfellum inflúensu er sjúklingum ráðlagt að hvílast og drekka nóg af vökva til að ráða við einkennin. Að vera heima lágmarkar einnig hættuna á að smita aðra. Sjúklingum er bent á að leita til læknis ef ástand þeirra heldur áfram að versna.

Veirueyðandi lyf, tekin eins hratt og mögulegt er eftir að veikindi gerast, eru öruggar og áhrifaríkar ráðstafanir til meðferðar við inflúensu. Almennt er mælt með þeim fyrir sjúklinga sem liggja á sjúkrahúsum, fólk með alvarleg eða ört versnandi einkenni, sem og áhættuhópa. (2).

Í sumum tilvikum fá sjúklingar fylgikvilla af völdum baktería eftir inflúensusýkingu og þarf að meðhöndla þau með sýklalyfjum.

Athugið: Upplýsingarnar sem eru í þessum staðreyndablöðum eru ætlaðar fyrir almennar upplýsingar og ætti ekki að nota í staðinn fyrir einstaka sérfræðiþekkingu og mat heilbrigðisstarfsmanns.

Fleiri staðreyndablöð

Kíghósti

Helstu staðreyndir um kíghósta, einkenni, fylgikvilla, áhættuþætti, hvernig sjúkdómurinn dreifist, forvarnir og meðferð.

Lifrarbólga A

Helstu staðreyndir um lifrarbólgu A, einkenni, fylgikvilla, áhættuþætti, hvernig sjúkdómurinn dreifist, forvarnir og meðferð.

Meningókokkasjúkdómur

Helstu staðreyndir um meningókokkarsjúkdóminn, einkenni, fylgikvilla, áhættuþætti, hvernig sjúkdómurinn dreifist, forvarnir og meðferð.

Page last updated 7 nóv 2022